Boerenwormkruid
De plant is nog steeds in bloei te vinden (midden november). Hij is zo algemeen dat je er vaak achteloos aan voorbij gaat. Toch is het een fascinerende plant met een lange geschiedenis van gebruik door de mens. En wil je nog wat kleur in huis halen, zet dan enkele takjes van het kruid in een vaas en je zal er nog lang plezier van hebben.
Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) is een inheemse, overblijvende plant, behorende tot de Composietenfamilie. De boeren gebruikten het kruid om hun vee en hun gezin te verlossen van wormen, vandaar de naam.
Er zijn twee verklaringen voor de Latijnse benaming Tanacetum:
Tanacetum is vermoedelijk afgeleid van het Oudgriekse woord ‘athanasia’ dat ‘onsterfelijk’ betekent. Deze naam heeft de plant wellicht te danken aan het feit dat de bloemen hun gele kleur lang behouden, maar het kan ook duiden op een soort levensdrank die ervan gemaakt werd.
‘Vulgare’ betekent ‘algemeen voorkomend’.
Engels: Common Tansy
Frans: Barbotine
Duits: Rainfarn of Wurmkraut
Boerenwormkruid: beschrijving
Boerenwormkruid is een echte pioniersplant die op braakliggende industrieterreinen, bermen en opgespoten land in grote aantallen voorkomt. Boerenwormkruid kan goed tegen extreme weersomstandigheden.
De plant heeft een stevige wortelstok waaruit tal van stengels omhoog schieten. Je zal de plant bijgevolg altijd in groep aantreffen.
De stengel is kantig en erg stevig. De plant kan tot 120 cm hoog worden.
De rechtopstaande, donkergroene stengels zijn enkel in de bloeiwijze (bovenaan) vertakt. Soms zijn de stengels rood aangelopen.
Boerenwormkruid heeft een sterk kruidige geur.
De bladeren staan verspreid aan de stengels. Ze zijn veerdelig ingesneden. De bladeren hebben klierharen. Deze klierharen zijn verantwoordelijk voor de kamferachtige geur, die zich bij aanraking verspreidt.
Boerenwormkruid wordt tot de kompasplanten gerekend, omdat de bladeren zich in het volle zonlicht op het zuiden richten.
De plant bloeit met platte schermen die uit tientallen bloemhoofdjes bestaan. De bloemen bestaan enkel uit buisbloemen en hebben geen lintbloemen. De bloeiperiode loopt van juni tot november.
De vrucht is een 2 mm lang nootje.
Boerenwormkruid: culinair
In kleine hoeveelheden wordt boerenwormkruid vermengd in pannenkoeken, ovenkoeken, pudding of een omelet.
In de streek rond Diest is het culinair gebruik van boerenwormkruid nog steeds bekend. De populaire Diestse kruidenkoek is bereid met boerenwormkruid. Klik op onderstaande link voor meer informatie over deze culinaire traditie.
https://visitdiest.be/nl/tips-verhalen/lekkere-traditie-diestse-koekenkruidpannenkoek
Boerenwormkruid in de kruidengeneeskunde
Boerenwormkruid bevat stoffen die het kruid sterk bitter doen smaken. Ondanks zijn giftigheid is boerenwormkruid vele jaren een geneeskrachtig kruid geweest. Het gif doodt spoel- en lintwormen, vlooien en mieren. Nu is het als geneesmiddel in diskrediet geraakt.
Uitwendig kan het gebruikt worden als lotion bij schurft.
Een takje boerenwormkruid in de schoenen geplaatst zou helpen tegen chronische koorts. In de fytotherapie wordt het gebruikt tegen onder andere artritis en verkoudheid. In de homeopathie wordt het nog gebruikt tegen extreme vermoeidheid.
Boerenwormkruid: andere toepassingen
De bloemen verwelken niet snel en zijn daarom goed te gebruiken als snijbloem. De bloemen worden ook vaak in droogboeketten toegepast.
Boerenwormkruid verjaagt de vlooien uit de kattenmand. De bloem bevat een vluchtige olie en daar zit tot 70 % gif en bitterstoffen in.
Vroeger werd boerenwormkruid veel in huis gestrooid om vlooien en motten tegen te gaan.
De boer hing vroeger een tuil boerenwormkruid in zijn kippenhok. Dat zou vlooien weghouden van de kippen.
Het werd ook boven het bed gehangen om muggen op veilige afstand te houden.
Ook werd boerenwormkruid gebruikt voor het conserveren van dode lichamen.
De gehele plant wordt gebruikt als verfstof voor wol (goudgele kleur).
Boerenwormkruid is populair bij vele soorten bijen.
https://edepot.wur.nl/140618
Boerenwormkruid in de folklore
De plant wordt gerekend tot de zogenaamde afweerkruiden. Het zou afweer bieden tegen hekserij, spoken en onweer.
Referenties en meer info
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Boerenwormkruid
https://nl.wikipedia.org/wiki/Boerenwormkruid
https://wilde-planten.nl/boerenwormkruid.htm
