Dolle kervel

Dolle kervel (Chaerophyllum temulum) is een inheemse, tweejarige plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae).

De plant is matig giftig en wordt in publicaties vaak verward met de gevlekte scheerling (zeer giftig). Dolle kervel werd vroeger niet gebruikt in gifbekers, daar is het gif niet sterk genoeg voor.

Dolle kervel blijft doorgaans een stuk kleiner dan de gevlekte scheerling. Met deze laatste heeft de plant gemeen dat de stengel voor een groot stuk rood gekleurd is. Onderaan is dat egaal rood, bovenaan groen. Er is een overgangsgebied met rode vlekken. De gevlekte scheerling heeft over de hele stengel rode vlekken. Wat blad betreft lijkt de plant wat op fluitenkruid of echte kervel.

Naamgeving

Als koeien teveel van deze plant eten worden ze suf en kunnen ze zich gedragen alsof ze dronken zijn, vandaar de Nederlandse naam. De bladen lijken wat op die van kervel.

Chaerophyllum is afgeleid van het Griekse chairoo (verplegen) en phyllon (blad).

Vertaling

Engels: Rough Chervil
Frans: Cerfeuil penché
Duits: Taumel-Kälberkropf

Voorkomen

Je kan de plant vinden langs bosranden, beschaduwde bermen, langs holle wegen, braakliggende grond, haven- en industrieterreinen, spoorwegterreinen, aan de voet van oude muren, ruderale plaatsen, duinen, plantsoenen en akkerranden.

In Mechelen kan je de plant onder meer zien langs de fietsostrade naar Zemst voorbij Coloma. Hij heeft er het gezelschap van de gevlekte scheerling.

Beschrijving

De plant heeft een dunne, spoelvormige penwortel. De rechtopstaande, geribde en gevulde stengels zijn paarsrood gevlekt en tot bovenaan begroeid met witte, vrij lange haren die voor een deel afstaan.

In het overgangsgebied tussen het groene stengeldeel bovenin de plant en het rode stengelgedeelte onderin de plant is een overgangszone met rode vlekjes. Hier kan je dolle kervel aan herkennen.

De verspreid staande, donkergroene, later soms paarsachtige bladen zijn twee- tot drievoudig geveerd. De deelblaadjes zijn eirond tot langwerpig en getand.

Bloei

De plant bloeit vanaf mei t/m juli.

De 2 mm grote, witte bloemen vormen samengestelde schermen met vijf tot twaalf stralen. De vijf kroonbladen zijn niet behaard. De bloemen hebben verder vijf kelkbladen en vijf meeldraden.

De giftige splitvruchten zijn langwerpig en naar de top versmald. Ze zijn 4-7 mm, vaak paarsachtig met brede platte ribben. De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar).

Culinair

De plant is matig giftig voor de mens. Zoals steeds is de concentratie van het gif erg afhankelijk van de standplaats, het weer en andere omstandigheden.

Dolle kervel in de volksgeneeskunde

Wegens zijn giftigheid wordt het gebruik van de plant sterk afgeraden. Vroeger werd hij onder meer gebruikt bij huidziekten.

Wetenswaardigheden

De verdroogde stengels, die tot ver in de winter blijven staan, bieden een schuilplaats voor insecten, zoals wilde bijen. De bloemen zijn geliefd bij zandbijen en verschillende vlindersoorten.

Referenties en meer info

https://www.floravannederland.nl/planten/dolle_kervel
https://www.wilde-planten.nl/dollekervel.htm