Dubbelkelk
Dubbelkelk (Picris echioides) is een inheemse, één- of tweejarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).
Naamgeving
De naam verwijst naar de dubbele kelkbladen rondom de bloemen. De geslachtsnaam Picris komt van het Griekse woord pikros, wat “bitter” betekent. De soortaanduiding echioides betekent “lijkt op Echium” (slangenkruid), vanwege de ruwe, borstelige haren die beide planten delen.
Vertaling
Engels: Bristly Ox-tongue
Frans: Picride fausse Vipérine
Duits: Natternkopf-Bitterkraut, Wurmlattich
Voorkomen
Dubbelkelk is inheems in Europa en West-Azië, maar heeft zich ook verspreid naar andere delen van de wereld, zoals Noord-Amerika en Australië, waar hij als een invasieve soort wordt beschouwd. Dubbelkelk komt vooral voor op voedselrijke, vaak verstoorde bodems zoals braakliggende terreinen, bermen, akkerranden en dijken.
De foto’s bij dit artikel werden genomen langs een akker tussen Mechelen en Hofstade.
Beschrijving
Dubbelkelk heeft een diepe penwortel, waardoor de plant bestand is tegen barre en droge omstandigheden.
Dubbelkelk kan 30-80 cm hoog worden. De stengels zijn sterk vertakt en bedekt met stijve borstelharen. De stengels zijn gevuld met wit melksap.
De bladen zijn lancetvormig en eveneens ruw behaard. Aan de basis van de haartjes zie je vaak kleine wratjes. De rand is licht getand.
Bloeiwijze
De bloeitijd loopt van juni tot oktober. De bloemen zijn gele, straalvormige bloemhoofdjes die qua uiterlijk doen denken aan paardenbloemen. Het bloemhoofdje is 2-2,5 cm groot en bevat alleen lintbloemen.
Dubbelkelk heeft een dubbele rij schutbladen. De binnenste rij schutbladen bestaat uit meer dan 5 recht opstaande, aanliggende schutbladen, die elkaar raken. De buitenste schutbladen zijn duidelijk groter en bestaan uit drie tot vijf blaadjes die schuin omhoog staan. Deze dubbele kelk is een van de opvallende kenmerken van de plant en heeft geleid tot de Nederlandse naam.
De bloemen openen zich meestal alleen bij zonlicht en trekken insecten aan, zoals bijen en vlinders, die de plant helpen bij de bestuiving.
Na de bloei vormt de plant zaden met vruchtpluisjes, waardoor ze door de wind kunnen worden verspreid.
Culinair
Hoewel de plant bitter smaakt, worden de jonge bladen en scheuten in sommige delen van Europa, vooral in het Middellandse Zeegebied, gegeten. Ze worden vaak gekookt om de bitterheid te verminderen en verwerkt in salades, stoofschotels of als groente bij visgerechten.
Dubbelkelk in de kruidengeneeskunde
Vroeger werd dubbelkelk gebruikt vanwege de daarin aanwezige bitterstoffen. Deze stoffen zouden de spijsvertering bevorderen en de eetlust opwekken. De plant werd in sommige culturen gebruikt als een mild diureticum (vochtafdrijvend) en om wonden en ontstekingen te behandelen.
De plant zou ook insectenbeten kunnen verzachten en werd als middel tegen parasitaire wormen gebruikt.
Referenties en meer info:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Dubbelkelk
https://www.ecopedia.be/planten/dubbelkelk
https://www.floravannederland.nl/planten/dubbelkelk
https://waarnemingen.be/species/7186/
https://www.plantennamen.info/nederlandse-namen/dubbelkelk-helminthotheca-echioides
https://wilde-planten.nl/dubbelkelk.htm
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Dubbelkelk
https://www.stadsplanten.nl/2020/12/dubbelkelk-in-opmars/
