Gele helmbloem
Gele helmbloem (Pseudofumaria lutea) is een vaste plant die behoort tot de papaverfamilie (Papaveraceae), waar ook de klaproos en stinkende gouwe deel van uitmaken. De plant werd in het begin van de 19de eeuw als sierplant vanuit de zuidelijke Alpen naar onze contreien gehaald.
In Mechelen vind je de plant onder meer langs het Dijlepad in de binnenstad. Door zijn weelderige bloei is het één van de meest pittoreske planten in onze stad.
Naamgeving
Pseudofumaria is afgeleid van het Griekse pseudos (vals) en fumaria (duivenkervel), dus de onechte duivenkervel. Lutea betekent geel.
Vertaling
Engels: Yellow Corydalis
Frans: Corydale jaune
Duits: Gelber Lerchensporn
Voorkomen
Gele helmbloem is een bewoner van muren, zoals stadswallen, kasteelmuren, kademuren, kerkhofmuren en stalmuren. Hij verkiest halfschaduw.
Beschrijving
De plant kan tot 30 cm groot worden.
De plant heeft een vertakte wortelstok.
De stengel is eveneens vertakt en staat rechtop of licht overhangend.
Het blad is gesteeld en dubbel geveerd. Elk bladsegment heeft een tot drie slippen die eindigen in een stompe punt.
Bloei
De bloem is goudgeel van kleur en ongeveer 1 cm groot met vier kroonbladen, waarvan de onderste en bovenste als een boven- en onderlip naar buiten gekromd zijn. De bloeitijd loopt van mei tot november.
De vrucht is een doosvrucht in de vorm van een peul, die met twee kleppen open springt. Voor de bevruchting gaat een insect op de zijdelingse kroonbladen zitten die daardoor omlaag veren waardoor de meeldraden en stamper naar buiten komen. Het insect strijkt erlangs en zo komt stuifmeel van een vorige bloem op de stamper terecht. Deze kruisbestuiving is een voorwaarde voor zaadvorming bij de helmbloem.
Er zijn vier vergroeide meeldraden.
De zwarte zaden zijn voorzien van een mierenbroodje. Dat maakt ze aantrekkelijk voor mieren die de zaden verslepen en zo bijdragen aan de verspreiding van de plant.
De gele helmbloem kan verward worden met de geelwitte helmbloem (Pseudofumaria alba), die lichtere bloemen heeft.
Culinair
De bladeren zijn eetbaar en kunnen in salades worden gebruikt.
Gele helmbloem in de volksgeneeskunde
In de kruidengeneeskunde wordt gele helmbloem ingezet tegen klachten als milde depressie. Het wordt ook toegepast als een milde verdoving, als kalmerend middel, als hallucinerend middel en als middel om de bloeddruk te verlagen.
Een ander belangrijk aspect was de culturele betekenis van de plant. In veel delen van Europa en Azië werd de gele helmbloem beschouwd als een symbool van lente en vernieuwing. Gele helmbloem werd vaak geassocieerd met de godin Eostre of Ostara, die in oude culturen werd aanbeden als de godin van de lente en vruchtbaarheid.
Referenties en meer info
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gele_helmbloem
https://www.floravannederland.nl/planten/gele_helmbloem
https://www.ecopedia.be/planten/gele-helmbloem
https://wilde-planten.nl/gelehelmbloem.htm
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2023/08/gele-helmbloem-pseudofumaria-lutea.html
