Gevlekte scheerling

Er zijn van die planten met een erg rijke geschiedenis…

Zo werden planten gebruikt als voedsel, medicijn, cosmetica, verf of …om te doden.

Gevlekte scheerling (Conium maculatum) is een imposante, zeer giftige plant uit de schermbloemenfamilie (Apiaceae). De plant is inheems en tweejarig.

De plant is het meest bekend omdat de filosoof Socrates werd gedood doordat hij gedwongen werd een beker sap te drinken afkomstig van de gevlekte scheerling.

Naamgeving

Conium is afgeleid van konè (moord), maculatum betekent gevlekt.

Vertaling

Engels: Hemlock
Frans: Grande ciguë
Duits: Gefleckter Schierling

Voorkomen

Gevlekte scheerling komt voor op zonnige plaatsen op matig droge of vochtige grond. Je kan hem vinden in bermen, op omgewerkte of braakliggende grond, langs spoorbermen en autostrades.

Beschrijving

De plant heeft een penwortel.

De tot 3 meter hoog wordende planten vallen op door hun stevige, kale stengels met rood-bruine vlekken en meervoudig geveerde bladeren met bladschedes.

Bij kneuzing geeft de plant een “muisachtige” geur. Vanwege de kans op allergische reacties kan je dit beter niet proberen.

De verspreid staande en driehoekige bladen zijn twee- tot viervoudig geveerd. De rand van de bladen is gezaagd.

Verwar de plant niet met “Dolle kervel”, ook een giftige plant. Die heeft onderaan eveneens een roodbruine stengel, maar die wordt naar boven toe steeds groener, met in het overgangsgebied veel rode vlekken.

Bloei

De bloeitijd loopt van mei t/m november.

De bloeiwijzen bestaan uit samengestelde schermen. Meestal is het aantal schermpjes in zo’n groot scherm tien tot twintig stralen.

De 5 witte kroonbladen zijn ongeveer 2 mm groot. Er is geen kelk.

Onder het scherm staan zo’n 3-6 ongedeelde omwindselbladen. Deze zijn langwerpig, teruggeslagen en naar één kant gekeerd.

Bevruchting gebeurt door vliegen en bijen.

Na de bevruchting groeien de onderstandige vruchtbeginsels uit tot elliptische splitvruchten, ze zijn iets langer dan breed.

De zaden zijn langlevend (langer dan vijf jaar).

Opgelet!!!

Aanraking kan soms aanleiding geven tot roodheid of blaren. Het gif zit vooral geconcentreerd in de onrijpe zaden en de wortels. De giftigheid is ook sterk afhankelijk van de standplaats, het jaargetijde en het weer.

Wetenswaardigheden

Het sap van de gevlekte scheerling werd door de oude Grieken gebruikt om een doodvonnis te voltrekken. De plant bevat het zenuwgif coniïne en heeft in kleine hoeveelheden al de dood tot gevolg.

In de homeopathie wordt de plant gebruikt tegen ouderdomsverschijnselen, impotentie, arteriosclerose en vrouwenziekten. In de homeopathie worden echter nauwelijks meetbare concentraties van de plant gebruikt. Probeer het nooit zelf te maken.

Referenties en meer info

https://www.floravannederland.nl/planten/gevlekte_scheerling
https://wilde-planten.nl/gevlektescheerling.htm
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gevlekte_scheerling
https://de.wikipedia.org/wiki/Gefleckter_Schierling
https://www.naturadb.de/pflanzen/conium-maculatum