Grote kattenstaart
Grote kattenstaart (Lythrum salicaria) is een inheemse, overblijvende plant uit de kattenstaartfamilie (Lythraceae).
Naamgeving
De Nederlandse naam komt van de vorm van deze plant die, met enige fantasie, lijkt op de recht opstaande staart van een kat.
Lythrum is afgeleid van het Griekse lythrum en betekent ‘geronnen bloed’. Het verwijst naar het gebruik van grote kattenkaart om bloedingen te stoppen. Het Latijnse woord salicaria is afgeleid van het Latijnse Salix of wilg en kan vrij worden vertaald als “zoals een wilg”.
Vertaling
Engels: Purple loosestrife
Frans: Salicaire commune
Duits: Blut-Weiderich
Voorkomen
De soort wordt aangetroffen langs de oevers van stilstaande of traag stromende wateren, moerassen, natte graslanden, droogvallende vijvers, greppels en slootjes en natte bossen en struwelen.
Je kan hem in Mechelen vinden langs de Dijle of Leuvense Vaart en op andere, vochtige plaatsen. Neem het Dijlepad maar eens en je kan hem van dichtbij bewonderen.
In Noord-Amerika is de plant door Europeanen meegebracht. Hij wordt daar bestreden als een invasieve exoot met de gekende argumenten die je ook hier kan lezen als het over exoten gaat. Het lijkt wel dat er met deze plant niet samen te leven valt…
https://www.ontario.ca/page/purple-loosestrife
Beschrijving
Grote kattenstaart is een plant die tot 1,2 m hoog kan worden. Het is een van de weinige kruidachtige planten, waarvan de bladeren in de herfst helder geel verkleuren.
De plant heeft een houtige wortel, die tot 1 m diep kan gaan.
De rechtopstaande stengels, die zich bovenin kunnen vertakken, zijn vierkant of zeskantig. De onderste bladeren staan in een krans van drie, de bovenste staan in paren tegenover elkaar. Ze zijn spits en smal lancetvormig. De bladrand is gaaf.
Bloeiwijze
Vanaf juni zie je de aarvormige bloeiwijzen. De bloemen staan in een schijnkrans om de stengel. Ze zijn regelmatig vijftallig of zestallig. De vijftallige bloemen hebben 10 meeldraden, en de zestallige 12 meeldraden. Vijftallige en zestallige bloemen komen samen voor in een en dezelfde schijnkrans.
De bloemen produceren twee soorten stuifmeel. Het gele stuifmeel dient als lokmiddel voor de insecten. Het groene stuifmeel, dat voor de insecten onzichtbaar is, blijft aan hun lichaam hangen en daarmee bestuiven ze andere bloemen.
De eivormige doosvruchten zijn 3-4 mm lang. De zaden zijn langlevend.
Culinair
In tijden van nood werden de jonge scheuten, bladen en wortels gegeten.
Grote kattenstaart in de kruidengeneeskunde
Medicinaal werd de plant gebruikt voor haar bloedstelpende werking. De wortels hielpen tegen maag- en darmaandoeningen.
Andere toepassingen
Alle delen van de grote kattenstaart bevatten rond de tien procent tannine. De plant werd daarom lang in de leerindustrie gebruikt om te looien.
Ook werden visnetten, touwen en hout behandeld met kattenstaart omdat de tannine voorkomt dat ze snel rotten in water.
Uit het wortelsap werd een rode kleurstof gewonnen voor het verven van wol. Deze kleurstof werd ook gebruikt in de voedselbereiding en als haarverf. Zo werd vroeger suiker gekleurd met deze kleurstof. Extracten van de groene delen werden gebruikt om het haar te blonderen.
Voor vijverliefhebbers is de grote kattenstaart een ideale plant. Ze zijn nauwelijks gevoelig voor ziektes en bloeien elk jaar weer prachtig. Ze kunnen als oeverplant worden gebruikt maar ook met de voeten in het water doen ze het prima. In de herfst sterft de plant bovengronds af.
Referenties en meer info
https://www.floravannederland.nl/planten/grote_kattenstaart
https://nl.wikipedia.org/wiki/Grote_kattenstaart
https://de.wikipedia.org/wiki/Gew%C3%B6hnlicher_Blutweiderich
http://www.herbcraft.org/loosestrife.html
https://www.plantennamen.info/nederlandse-namen/grote-kattenstaart-lythrum-salicaria
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/2016/07/grote-kattenstaart.html
https://wilde-planten.nl/grotekattenstaart.htm
https://wildebloemen.info/pages%20bloemen/G/grote%20kattenstaart.php/?full=1
