Hoge fijnstraal

Hoge fijnstraal (Erigeron sumatrensis) is een uitheemse, één- of tweejarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).

Er groeien in Vlaanderen meerdere soorten fijnstraal, die lastig van elkaar te onderscheiden zijn, vooral die met onopvallende bloemen.

De soorten met grote lintbloemen, zoals de muurfijnstraal (Erigeron karvinskianus) en de zomerfijnstraal (Erigeron annuus) zijn gemakkelijker te herkennen.

Hoge fijnstraal
Hoge fijnstraal

Naamgeving

De naam “fijnstraal” is te danken aan de slanke straalbloemen rondom het gele hartje van de buisbloemen. De plant kan hoger worden dan 2 meter, vandaar zijn …voornaam.

Erígeron komt van het Griekse êri (vroeg in de morgen) en gerôn (grijsaard). Deze twee woorden refereren naar de snel verschijnende harige vruchten na de bloei. Sumatrensis verwijst naar Sumatra, een eiland van Indonesië. Dat laatste is verwarrend, want ook op Sumatra is de plant niet inheems.

Vertaling

Engels: Guernsey fleabane
Frans: Vergerette de Sumatra
Duits: Weißliches Berufkraut

Voorkomen

Oorspronkelijk is hoge fijnstraal afkomstig uit Midden- en Zuid-Amerika, maar door menselijk toedoen heeft de plant zich verspreid over andere continenten.

De plant werd hier voor het eerst gezien op het einde van de vorige eeuw. De plant komt vooral voor in steden, langs spoorwegen, op braakliggende terreinen, en andere verstoorde gronden. Het is een echte pioniersplant.

Op veel plaatsen, zoals in het Mechelse, is hoge fijnstraal dominanter geworden dan Canadese fijnstraal, die al veel eerder de oversteek uit Amerika had gemaakt.

Hoge fijnstraal
Hoge fijnstraal langs de Leuvense Vaart (Mechelen)

Determinatie

  • Planten kunnen tot 2,5 m hoog worden
  • Bloemhoofdjes worden 4-8 mm groot en zijn aldus een stuk groter dan de aanverwante soorten
  • Straalbloemen (grijswit) steken amper boven de omwindselbladen uit, in tegenstelling met Canadese fijnstraal
  • Omwindselblaadjes zijn behaard
  • Bladen en stengels zijn eveneens behaard

Canadese fijnstraal (Conyza canadensis), Ruige fijnstraal (Erigeron floribundus) en Gevlamde fijnstraal (Erigeron bonariensis) zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.

Onderstaande link kan helpen:
https://www.verspreidingsatlas.nl/determinatie/ehbd/view.aspx?id=11

Beschrijving

Hoge fijnstraal kan een hoogte van meer dan 2 meter bereiken. De stengels zijn rechtopstaand, vertakt en behaard.

Behaarde stengel van hoge fijnstraal
Behaarde stengel van hoge fijnstraal

De bladen zijn langwerpig (lancetvormig) en smal met een gekartelde rand. Ze zijn begroeid met korte, veelal kromme haren en grijsgroen van kleur.

Blad van hoge fijnstraal met korte, kromme haartjes
Blad van hoge fijnstraal met korte, kromme haartjes

Bloeiwijze

De bloei vindt plaats van juli tot het einde van de herfst.

Hoge fijnstraal produceert talloze kleine bloemen, gegroepeerd in losse bloeiwijzen aan de top van de stengels. Ze vormen een brede of ruitvormige pluim met korte zijtakken.

Ruitvormige bloeiwijze van grote fijnstraal
Ruitvormige bloeiwijze van grote fijnstraal

De bloemen zijn crèmewit tot lichtgeel. De bloemhoofdjes zijn urne- tot eivormig. Ze zijn 4 – 7 mm breed en tot 7 mm lang. Elke bloemhoofdje bestaat uit buisbloemen (in het midden), omgeven door kleine straalbloemen. In tegenstelling met Canadese fijnstraal steken de straalbloemen amper boven de omwindselbladen uit.

Bloemen van hoge fijnstraal
Bloemen van hoge fijnstraal

De omwindselbladen zijn behaard en groen.

Bloem van hoge fijnstraal
Bloem van hoge fijnstraal

Na de bloei vormen zich eenzadige dopvruchtjes met gelige vruchtpluisjes die door de wind gemakkelijk over grote afstanden verspreid kunnen worden.

Vruchtpluis van hoge fijnstraal
Vruchtpluis van hoge fijnstraal

Culinair

Hoge fijnstraal heeft een bittere smaak, wat het onaantrekkelijk maakt voor consumptie door mens of dier.

Hoge fijnstraal in de kruidengeneeskunde

In bepaalde culturen werden de bladen en bloemen tot een pasta verwerkt en gebruikt om ontstekingen en wonden te behandelen.

De plant werd ook gebruikt als een diureticum (vochtafdrijvend middel) of om koorts te verminderen.

Referenties en meer info:

https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-1/
https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-2-2/
https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-2/

https://wilde-planten.nl/hogefijnstraal.htm
https://www.floravannederland.nl/planten/hoge_fijnstraal
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoge_fijnstraal
https://www.stadsplanten.nl/2017/08/hoge-fijnstraal-een-composiet-die-je-boven-het-hoofd-groeit/
https://waarnemingen.be/species/9256/
https://www.yavannah.nl/detailpagina.php?groep=wilde_planten&soortnaam=hoge_fijnstraal&lat=Conyza%20sumatrensis&soortid=531&catid=13&s=1

Dit vind je misschien ook leuk...

3 reacties

  1. Marc Willems schreef:

    Interessant artikel Nic,
    de verschillende soorten fijnstraal zijn inderdaad soms moeilijk van mekaar te onderscheiden. Meestal heb je een plantenloep nodig.

  1. 10 oktober 2024

    […] Hoge fijnstraal (Erigeron sumatrensis), Ruige fijnstraal (Erigeron floribundus) en Gevlamde fijnstraal (Erigeron bonariensis) zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. Onderstaande link kan helpen:https://www.verspreidingsatlas.nl/determinatie/ehbd/view.aspx?id=11 […]

  2. 11 oktober 2024

    […] fijnstraal is moeilijk te onderscheiden van Canadese fijnstraal, hoge fijnstraal en gevlamde fijnstraal. Hulp bij de determinatie van fijnstralen vind je op onderstaande […]

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *