Jakobskruiskruid

by Cars · 5 november 2023

Het is begin november en de eerste stormen waaien over onze gewesten. De dagen korten en de temperaturen zakken. Toch hangen er nog opvallend veel blaren aan de bomen. Veel planten staan nog in bloei. Het jakobskruiskruid is er één van.

Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris) is een inheemse, tweejarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).

Naamgeving

Jakobskruiskruid was gewijd aan Sint-Jacob, de beschermheilige van de paarden, vandaar de Nederlandse en wetenschappelijke naam (Jacobaea). Vulgaris betekent gewoon en dunensis verwijst naar de duinen.

Met Jakob wordt Sint-Jacob bedoeld. Het hoogtepunt van de bloei is op 25 juli, de kerkelijke feestdag van de apostel Jacobus.

Vertaling

Engels: Common ragwort
Frans: Séneçon jacobée
Duits: Jakobs-Greiskraut

Opgepast!

De plant is giftig en kan bij hogere dosissen blijvende schade aan organen toebrengen. Sommige mensen zijn ook allergisch voor de plant.

Paarden en runderen zijn ook gevoelig voor de plant. In de weide zullen deze dieren de plant niet eten. Probleem is echter wanneer het gras in de weide wordt gemaaid, gedroogd en later versnipperd. Op die manier kunnen dieren de plant toch binnen krijgen.

Verwarring

Verwar de plant niet met Sint-Janskruid. De verschillen tussen beide planten zijn groot (vergelijk het blad en de bloem maar eens), maar de bloemen hebben wel dezelfde gele kleur en bloeien deels in dezelfde periode, vaak ook op dezelfde plaatsen.

Voorkomen

Oorspronkelijk kwam de plant vooral voor in de duinen. Door verplaatsing van grond door de Mens is de plant nu vrijwel overal te vinden, vooral op ruderale plaatsen.

De plant is inheems, maar is door de mens verspreid in de rest van de wereld. Daar wordt de plant vaak actief bestreden omwille van de schadelijke effecten op het vee.

Beschrijving

Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris) is een opvallende plant die weelderig bloeit met gele bloemen.

Jacobskruiskruid heeft als jonge plant rozetbladeren. Die verdwijnen als de plant in bloei komt.

De stengels zijn stevig en staan rechtop. De ingesneden, veerdelige bladeren met hun gelobde bladrand staan verspreid aan de stengel, waarbij ze de stengel iets omvatten (ze hebben dus geen duidelijk steeltje).

Bloeiwijze

Jakobskruiskruid bloeit van juni tot ver in het najaar. De plant heeft in elke bloem een krans van meestal 13 gele lintbloemen (buitenkant) naast de tientallen, ook gele, buisbloemen (binnenkant).

Na de zaadzetting en verspreiding kiemen er meteen nieuwe planten die als rozet één of meerdere winters bestaan vooraleer ze in bloei komen.

De 2,5 – 3 mm lange nootjes (vruchten) worden door het vruchtpluis met de wind meegevoerd.

Sint-Jacobsvlinder

De plant vormt het hoofdvoedsel van de zebrarups, de larve van de sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaea). De rupsen van deze vlinder zijn aangepast aan het eten van jakobskruiskruid en zijn dus niet gevoelig voor vergiftiging.