Klein kruiskruid

Klein kruiskruid (Senecio vulgaris) hoort bij de Composietenfamilie (Asteraceae). Het is een eenjarige, inheemse plant. Vooral in het voor- en najaar is de plant gemakkelijk te vinden. Kijk langs de muren in je straat en de kans is groot dat je het plantje ziet staan.

Engels: Common groundsel
Frans: Séneçon commun
Duits: Gemeines Greiskraut

Waarschijnlijk is de Nederlandse naam een verbastering van de Duitse naam Greiskraut. Senecio komt van senex (grijsaard). Dit verwijst wellicht naar het grijswitte vruchtpluis. Vulgaris betekent gewoon.

Klein kruiskruid: beschrijving

Klein kruiskruid is een eenjarige plant die maximaal 30 cm hoog wordt, maar meestal kleiner blijft, zo rond de 10 à 20 cm. Klein kruiskruid brengt in een jaar verschillende generaties voort. De zaden kiemen in het voorjaar wanneer de temperatuur boven de 10 °C komt. In andere jaargetijden kiemen veel zaden wanneer het na een warme periode weer gaat regenen. Ook kiemen zaden vaak na een grondbewerking.

De plant komt voor tegen muren, op omgewerkte grond, ruigten, plantsoenen, sterk verweerde oude muren en weegranden.

De rechtopstaande stengels zijn hol, geribd en niet of maar weinig vertakt. Meestal zijn ze licht behaard. De wortel kan tot een halve meter diep groeien.

De verspreid staande bladen zijn aan de bovenkant glanzend groen. Ze zijn langwerpig en meestal tot op de helft ingesneden. De bovenste bladen zijn zittend en kunnen al of niet stengelomvattend zijn.

De plant is tweeslachtig.

De bloem bestaat uit een zogenaamd bloemhoofdje. Dat wil zeggen dat er een groot aantal kleine bloemen bij elkaar staan op een gemeenschappelijke bloembodem. Klein kruiskruid heeft doorgaans alleen gele buisbloemen, alhoewel sommige exemplaren ook een paar straalbloemen hebben.

Door zijn langdurige bloei, ook in de koude maanden, is klein kruiskruid een belangrijke plant voor insecten. De verspreiding van de zaden gebeurt door de wind, door insecten (bijen en zweefvliegen) en via zelfbestuiving.

Het vruchtpluis is wit of licht grijs.

Klein kruiskruid blijkt zich goed te kunnen aanpassen aan bepaalde milieus. Langs autowegen zijn exemplaren gevonden die genetisch zijn aangepast om te overleven in omstandigheden met hoge concentraties aan zout (pekel) en lood (uit benzine).

Klein kruiskruid in de natuurgeneeskunde

De plant is giftig voor de mens. Ook paarden, koeien en andere zoogdieren kunnen vergiftigd worden. Bij hoge dosissen kan de plant zelfs dodelijk zijn.

Vroeger werd de plant uitwendig gebruikt als een middel tegen aambeien. Het zou ook bloedstelpend werken, bijv. bij neusbloedingen.

Voor heel wat insecten, zoals vliegen en bijen, is de plant wel een zegen. Vogels eten van de zaden.

Klein kruiskruid in het volksgeloof

Het kruid werd gebruikt als afweerkruid tegen heksen en werd in de wieg gelegd om baby’s te beschermen.

Referenties en meer info

https://wilde-planten.nl/kleinkruiskruid.htm
https://wildeplanteninbrugge.blogspot.com/search/label/Klein%20kruiskruid
https://www.stadsplanten.be/een-oude-grijsaard-klein-kruiskruid/
https://www.floravannederland.nl/planten/klein_kruiskruid
https://nl.wikipedia.org/wiki/Klein_kruiskruid
https://www.smagy.de/index.php?func=plant&task=showPlant&taskID=greiskraut