Kokmeeuw

De kokmeeuw (Chroicocephalus ridibundus) is onze algemeenste meeuwensoort.

Deze meeuw is een vertrouwde wintergast in onze steden. Vooral boven de Leuvense vaart in Mechelen zie je ze vaak. Op de voormalige parking, achteraan het station, zie je er soms tientallen bij elkaar zitten.

Kokmeeuwen op de voormalige stationsparking te Mechelen
Kokmeeuwen op de voormalige stationsparking te Mechelen

Vertaling

Engels: Black-headed gull
Frans: Mouette rieuse
Duits: Lachmöwe

Beschrijving

De Kokmeeuw is een kleine meeuw. Ze worden ongeveer 40 cm groot. De vogel heeft in de winter een witte kop met een donkere vlek achter z’n ogen, het zogenaamde “koptelefoontje”.

Kokmeeuwen in de winter
Kokmeeuwen (let op de vlek naast de ogen, het zgn koptelefoontje)

In de lente en zomer is de kop van de volwassen vogel chocoladebruin. De snavel en poten van de kokmeeuw zijn donkerrood.

Kokmeeuw met bruine kop
Kokmeeuwen met hun typische bruine kop (buiten de wintermaanden)

Kokmeeuwen kunnen tot 15 jaar oud worden, in optimale omstandigheden nog ouder.

Trekvogels

Noordelijke populaties trekken, de meer zuidelijke populaties zijn voornamelijk standvogels of zwerven rond. De voorjaarstrek begint in februari en duurt tot in april.
In Zuid-Europa komt de vogel alleen als wintergast voor, in de zomer zie je hem daar niet. De overwinteraars in onze streken trekken in de lente naar het noorden, waar ze broeden. Andere meeuwen komen vanuit hun meer zuidelijke overwinteringsplaatsen naar onze streken om hier te broeden.

Kokmeeuwen
Kokmeeuwen

Voeding

Kokmeeuwen zijn alleseters, die zich vooral voeden met larven, slakken en wormen. Ze eten ook visjes, vogeleieren, muizen en kleine vogeltjes. Ze scharrelen rond tussen drijvend afval en komen af op mensen die watervogels voederen. Ze durven ook voedsel van andere vogels stelen, zoals van de kievit en de grote stern. Ze trappelen op de grond om wormen naar boven te lokken.

Op het platteland volgen ze geregeld de tractor op het veld om al het eetbaars, dat boven wordt geploegd, mee te pikken.

Voortplanting

De kokmeeuw broedt vooral aan zoet water (randen van plassen en meren, vennen, moerassen, graslanden), maar ook aan de kust.

In het voorjaar gaan de meeuwen op zoek naar een partner. De eerste toenaderingspogingen verlopen moeizaam. De kokmeeuw houdt graag enige afstand tot zijn soortgenoten. Wordt deze afstand te klein, dan nemen ze een dreigende houding aan.

Om toch aan een partner te geraken, moet het mannetje haar versieren. Daarbij draait hij zijn kop ostentatief weg van het vrouwtje. Met wat geluk antwoordt het vrouwtje met eenzelfde beweging. Deze beweging wordt dan keer op keer herhaald. Na enige tijd zijn de vogels aan elkaar gewend en kunnen ze gaan paren.

De kokmeeuw broedt in grote kolonies van half april tot einde mei. Hun nesten liggen dicht tegen elkaar. Ze verkiezen grote plassen en moerassen, maar de laatste decennia zie je ook broedkolonies in industriezones, zoals de Antwerpse haven.

Kokmeeuwen in de Antwerpse haven
Kokmeeuwen in de Antwerpse haven

Een grotere broedkolonie vind je in het Molsbroek, een natuurreservaat in de buurt van Lokeren.
https://www.natuurpunt.be/nieuws/gekleurringde-kokmeeuwen-het-molsbroek-20130320

Broedende kokmeeuw in het Molsbroek
Broedende kokmeeuw in het Molsbroek (links)

Alle leden van de kolonie leggen hun eieren binnen een tijdspanne van drie à vier dagen. De nesten bestaan uit planten- en ander materiaal. Ze leggen meestal een drietal eieren. Ze worden door beide ouders bebroed. Na 3 à 4 weken komen de kuikens uit. De kuikens blijven zo’n 2 à 3 dagen op hun nest. Na 5-6 weken kunnen ze ook vliegen. De ouders blijven slechts één seizoen bij elkaar en houden het bij één legsel. Na 3 jaar zijn de jongen geslachtsrijp.

Vijanden

De voornaamste bedreigingen voor de soort zijn de bestrijding door de mens, predatie, te hoge of te lage waterstanden, verdroging en bemesting van graslanden en habitatverlies door economische ontwikkeling.

Kokmeeuw en de mens

Hun geringe schuwheid en hun grote aanpassingsvermogen hebben de kokmeeuw al sinds 1900 in staat gesteld te profiteren van wat de mens te bieden heeft. Toch is het contact met de mens niet altijd gunstig. Op vele plaatsen worden hun aantallen geremd door eiroof of drooglegging van waterplassen.

Kokmeeuw pikt een stukje kaas mee in mijn tuin
Kokmeeuw pikt een stukje kaas mee in de tuin

Referenties en meer info

https://www.ecopedia.be/dieren/kokmeeuw
https://nl.wikipedia.org/wiki/Kokmeeuw
https://www.vogelbescherming.nl/ontdek-vogels/kennis-over-vogels/vogelgids/vogel/kokmeeuw
https://jozefvanderheijden-foto.blogspot.com/search?q=kokmeeuw

You may also like...

2 Responses

  1. Marc Willems schreef:

    Interessant artikel Nic. Mooie foto’s ook!

  1. 2 februari 2024

    […] stond heel wat water in de put en de kokmeeuwen hadden er reeds hun plekje gevonden. Wellicht zou het niet lang duren vooraleer ook kikkers, padden […]

Een reactie achterlaten

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *