Rode kelkzwam of de krulhaarkelkzwam

Het is winter en je verwacht geen zwammen meer te zien en al zeker niet in een stedelijke omgeving. Toch vond ik op een perkje aan de parkeerplaats voor sporthal IHAM maar liefst 2 soorten, de gekraagde aardster en de rode kelkzwam. Ze groeien er op houtschilfers of takjes tussen mos en lage, aangeplante struikjes.

De rode kelkzwam (Sarcoscypha coccinea) en de krulhaarkelkzwam (Sarcoscypha austriaca) zijn vrij zeldzaam en vallen op door hun felrode kleur. Deze twee kelkzwammen lijken zo erg op elkaar, dat ze enkel microscopisch van elkaar te onderscheiden zijn.

Naamgeving

Sarcoscypha komt van de Griekse woorden sarkos (vlees) en kyphos (beker). Coccinea komt van het latijnse coccineus, wat scharlakenrood betekent.

De vertalingen hieronder betreffen de rode kelkzwam.

Engels: scarlet elf cup
Frans: pézize écarlate
Duits: Scharlachrote Kelchbecherling

Voorkomen

Meestal vind je kelkzwammen op dode stammen en takken van loofbomen. Zo groeit krulhaarkelkzwam vooral op het hout van els, esdoorn en populier. De rode kelkzwam (Sarcoscypha coccinea )heeft een voorkeur voor es, iep en beuk. Er zijn ook houtsoorten waarop beide soorten kunnen worden gevonden, zoals wilg en hazelaar.

Beschrijving

De rode kelkzwam kan 1 tot 5 cm groot worden en heeft een ronde tot langwerpige kelkvorm.
De buitenzijde is bleker van kleur dan de binnenkant (waar de sporen worden gevormd) en soms donzig behaard. De rand is licht okerkleurig en ietwat gekarteld.

De steel is vrij kort en cilindrisch. Het vlees (binnenzijde) is wit van kleur.

Voortplanting

Vruchtlichamen verschijnen meerdere jaren op dezelfde tak en blijven, als ze niet opgegeten worden, gedurende de wintermaanden meerdere maanden aanwezig. Zowel de sporen als de vruchtlichamen kunnen zware vorst overleven.

Vijanden

Slakken, springstaarten en insectenlarven eten er graag van.

Rode kelkzwam in de kruidengeneeskunde

Enkele indianenstammen schreven aan de paddenstoel geneeskrachtige eigenschappen toe. Ze vermaalden de zwam tot poeder en brachten dit als bloedstelpend middel aan op de navel van pasgeboren kinderen.

Referenties en meer info

https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/tijd-voor-kelkzwammen
https://nl.wikipedia.org/wiki/Rode_kelkzwam
https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=19637