Ruige fijnstraal
Ruige fijnstraal (Erigeron floribundus, Conyza bilbaoana ) is een éénjarige, uitheemse plant uit de composietenfamilie (Asteraceae).
Naamgeving
Ruige fijnstraal verwijst naar de ruwe textuur van de plant, met name de harige stengels en bladen.
Erigeron is afgeleid van het oude Griekse woord êri dat “vroeg in de morgen” betekent en Geron dat “oude man” betekent. Deze twee woorden refereren naar de snel verschijnende harige vruchten na de bloei.
De geslachtsnaam Conyza komt van het Griekse woord kónops, wat “mug” betekent, mogelijk verwijzend naar het gebruik van sommige fijnstraalsoorten als afweermiddel tegen insecten. De soortnaam bilbaoana verwijst naar de stad Bilbao, wat mogelijk duidt op de plek waar de plant voor het eerst werd ontdekt of beschreven.
Vertaling
Let op met onderstaande benamingen. Omdat de plant nog maar enkele jaren in Europa bekend is, worden er vaak verschillende namen door elkaar gebruikt.
Engels: Bilbao Fleabane
Frans: Vergerette Rugueuse
Duits: Raues Berufkraut
De namen benadrukken vaak het ruwe of harige karakter van de plant.
Determinatie
- De plant voelt ruw aan, zoals schuurpapier.
- Bloemhoofdjes zijn 3-5 mm groot
- In tegenstelling met de rest van de plant zijn de omwindselblaadjes van de bloemen zo goed als kaal.
- Bij Canadese fijnstraal zijn de witte lintbloemen tijdens de bloei goed te zien. Bij ruige fijnstraal steken de lintbloemen amper boven de omwindselblaadjes uit.
- Na de bloei worden de omwindselblaadjes donkerbruin en zijn ze helemaal teruggeslagen.
- Oudere stengels kleuren onderaan vaak rood.
Ruige fijnstraal is moeilijk te onderscheiden van Canadese fijnstraal, hoge fijnstraal en gevlamde fijnstraal.
Hulp bij de determinatie van fijnstralen vind je op onderstaande website:
https://www.verspreidingsatlas.nl/determinatie/ehbd/view.aspx?id=11
Er wordt ook melding gemaakt van hybride soorten. Zo zou ruige fijnstraal een hybride kunnen vormen met Canadese fijnstraal, genaamd Erigeron × foucaudii. Zover bekend gaat het hier over steriele exemplaren, die zich zelf niet kunnen voortplanten.
Voorkomen
Ruige fijnstraal is afkomstig uit Zuid-Amerika, maar net als andere fijnstraalsoorten heeft de plant zich door menselijke activiteiten verspreid naar andere delen van de wereld.
De plant komt voor in verstoorde gebieden zoals op bouwterreinen, langs wegen, spoorwegen en braakliggende terreinen. Dit maakt hem een typische pioniersplant, die vaak als eerste verschijnt op verstoorde grond.
In het Mechelse vond ik de plant onder meer langs de Leuvense Vaart en langs de fietsostrade richting Zemst.
Beschrijving
Ruige fijnstraal is een eenjarige plant die een hoogte van 50 cm tot 1,5 meter kan bereiken. Het is een rechtopstaande plant met een bossige vertakking bovenin.
De plant vormt aan de basis een rozet van bladen, waaruit een sterk vertakte stengel omhoog groeit. De stengel is vaak roodachtig aan de basis, wat een herkenbaar kenmerk is.
De stengels zijn stevig en bedekt met fijne, ruwe haartjes. De bladen zijn smal, langwerpig en ook bedekt met stugge haartjes. De kleur van blad en stengel is dof- of grijsgroen.
Bloeiwijze
Ruige fijnstraal bloeit van juni tot oktober. De bloemhoofdjes zijn klein en onopvallend. Ze kleuren crèmewit tot lichtgeel en kunnen later verkleuren naar rood.
De bloemhoofdjes zijn gerangschikt in dichte, pluimachtige bloeiwijzen aan de uiteinden van de stengels. De lintbloemen steken nauwelijks boven de omwindselblaadjes uit, net als bij hoge fijnstraal. De bloemhoofdjes van deze laatste zijn echter beduidend groter.
Na de bloei vormen zich vruchtjes met witte pluisjes, die door de wind worden verspreid. De zaden zijn zeer licht en kunnen door de wind over grote afstanden worden meegenomen, wat bijdraagt aan de snelle verspreiding van de plant.
Een van de meest onderscheidende kenmerken zijn de donkerbruine, teruggeslagen omwindselbladen na de bloei.
Ruige fijnstraal in de kruidengeneeskunde
Inheemse volken in Zuid-Amerika gebruikten fijnstraalsoorten traditioneel voor de behandeling van ontstekingen, wonden en diarree.
Referenties en meer info
https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-1/
https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-2-2/
https://www.stadsplanten.be/fijnstraal-deel-2/
https://waarnemingen.be/species/9221
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ruige_fijnstraal
https://www.wilde-planten.nl/ruigefijnstraal.htm
https://www.plantennamen.info/wetenschappelijke-namen/conyza-bilbaoana-ruige-fijnstraal
https://www.ecopedia.be/planten/ruige-fijnstraal
https://wildflowerfinder.org.uk/Flowers/F/Fleabane(Bilbao)/Fleabane(Bilbao).htm
Interessant! Ik heb ‘m nog niet gevonden. Zal er volgend jaar toch echt eens moeten naar zoeken.
Je geeft een goede onderscheidende beschrijving. Mooie foto’s ook.