Vogelmuur
Vogelmuur (Stellaria media) is een eenjarige plant uit de anjerfamilie (Caryophyllaceae). Het is een van onze meest algemene kruiden en groeit in de winter gewoon door.
Naamgeving
Vogelmuur verwijst naar het gebruik van de plant als voedsel voor vogels en het feit dat de plant vaak voorkomt op muurtjes, akkers en in tuinen. De geslachtsnaam Stellaria betekent “sterachtig” en verwijst naar de stervormige bloemen. Media betekent “midden”.
Vertaling
Engels: Common Chickweed
Frans: Mouron des oiseaux
Duits: Vogelmiere
In alle talen wordt de band met vogels benadrukt, aangezien de plant een belangrijke voedselbron is voor vogels, met name in de winter.
Voorkomen
Vogelmuur komt wereldwijd voor in gematigde en subtropische gebieden. Het is een zeer algemene plant die groeit op voedselrijke, vochtige bodems. De soort is vaak te vinden in akkers, tuinen, bermen, langs muren en op braakliggende terreinen.
Als je in de winter bosjes frisgroene blaadjes langs muren in het stad ziet staan, dan is de kans groot dat je met vogelmuur te maken hebt.
Gelijkende planten
Kluwenhoornbloem kan je vaak vinden naast vogelmuur. Deze plant heeft een stengel die rondom behaard is.
Het geslacht telt meerdere soorten. Soms is identificatie enkel mogelijk met een microscoop.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Muur_(geslacht)
Beschrijving
Vogelmuur is een laag blijvende, kruipende plant met ronde stengels en, kenmerkend voor deze plant, een haarlijn (haartjes aan één zijde van de stengel). De eironde bladen zijn klein, gaafrandig en tegenoverstaand, met een heldergroene kleur. De blaadjes eindigen in een punt.
Voortplanting
De bloemen zijn klein en wit, met vijf diep ingesneden kroonblaadjes, waardoor het er wel 10 lijken. De helmknoppen zijn paars en de stampers hebben 3 stijlen.
De bloei kan het hele jaar doorgaan, afhankelijk van de temperatuur.
Bij vochtig weer blijven de bloemen gesloten.
Vogelmuur plant zich voort via zaden, die in grote aantallen worden geproduceerd. De zaden kunnen jarenlang in de bodem overleven en kiemen zodra de omstandigheden gunstig zijn.
Daarnaast kan de plant zich vegetatief voortplanten door middel van de stengels die wortelen bij de knopen.
Bestuiving gebeurt meestal door kleine insecten, maar zelfbestuiving is ook mogelijk.
Culinair
Vogelmuur is een voedzame plant die al eeuwenlang wordt gebruikt in keukens over de hele wereld.
De jonge bladen en stengels kunnen worden gebruikt in salades of soepen of gestoofd als spinazie.
Van vogelmuur kan thee worden gezet die verfrissend en licht kruidig smaakt.
De plant wordt ook gebruikt als garnering of toegevoegd aan gerechten zoals omeletten, pesto’s of smoothies.
Vogelmuur in de kruidengeneeskunde
Vogelmuur staat bekend om zijn medicinale toepassingen.
Vogelmuur wordt uitwendig gebruikt om huidirritaties, eczeem, uitslag en insectenbeten te behandelen. Een kompres of zalf op basis van de plant kan jeuk en roodheid verminderen.
Inwendig kan vogelmuur worden gebruikt als een mild laxeermiddel en als hulp bij de spijsvertering. De plant kan bijdragen aan het verlichten van constipatie of een opgeblazen gevoel.
Traditioneel werd het gebruikt om koorts en ontstekingen te verlichten.
Dankzij het hoge gehalte aan vitaminen en mineralen wordt vogelmuur soms gebruikt als tonicum om het immuunsysteem te versterken en vermoeidheid tegen te gaan.
Vogelmuur wordt beschouwd als een ontgiftende plant die kan helpen bij het reinigen van de lever en de nieren.
De plant kan worden verwerkt in thee, vaak in combinatie met andere kruiden zoals brandnetel, om het lichaam te zuiveren.
Extracten van de plant worden verwerkt in huidverzorgingsproducten vanwege hun verzachtende werking.
Referenties en meer info:
https://www.floravannederland.nl/planten/vogelmuur
https://www.stadsplanten.be/vogelmuur-een-sterretje-op-de-stoep/
https://nl.wikipedia.org/wiki/Vogelmuur
https://waarnemingen.be/species/7521
https://velt.nu/vogelmuur
https://www.plantennamen.info/nederlandse-namen/vogelmuur-stellaria-media
https://www.pfaelzerwald.de/wp-content/uploads/2021/01/Wildpflanzen-Tipp_1-2021_Vogelmiere.pdf.pdf
