Zwarte nachtschade

by Cars · 5 oktober 2023

Zwarte nachtschade (Solanum nigrum) is een inheemse, éénjarige plant uit de nachtschadefamilie (Solanaceae). Tot deze familie behoren ook de aardappel, de tomaat, de aubergine, paprika’s en rode pepers. Alle leden van de nachtschade hebben iets giftigs, maar niet elke soort heeft hetzelfde giftige onderdeel.

Naamgeving

“Zwarte” verwijst naar de zwarte bes en “nachtschade” komt van het Middeleeuwse woord “nachtschaduwe”.

Solanum is afgeleid van het Latijnse solari, dat pijnstillen of kalmeren betekent. Enkele soorten van dit geslacht hebben een pijnstillende werking. Nigrum betekent zwart.

Vertaling

Engels: Black nightshade and Green Nightshade
Frans: Morelle noire et Morelle de Schultes
Duits: Schwarzer Nachtschatten und Haariger Schwarzer Nachtschatten

Zwarte nachtschade in de binnenstad (voorgrond)

Beschrijving

De plant kiemt pas in het late voorjaar en groeit snel uit tot een bossig kruid, dat zijn grootste omvang in de late herfst bereikt. Bij nachtvorst sterft de plant af. Je vindt deze pionier in ruigten, op omgewerkte grond, akkers, bermen en andere ruderale plaatsen.

Zwarte nachtschade op het voetpad — Zwarte nachtschade (links)

De stengels zijn onderaan meestal kaal, maar de jongere delen zijn behaard met naar boven gekromde aanliggende haren. De eironde tot driehoekige bladen zijn golvend getand.

Bloeiwijze

De hoofdbloei loopt van juni t/m november. De witte bloempjes hebben vijf puntige, naar achteren gebogen kroonbladen. De teruggebogen kroonbladen zijn wit tot vuilwit met gele helmhokjes. Er zijn vijf meeldraden.

Na de bloei (juni tot september) ontwikkelen zich hieraan eerst groene, later zwarte bessen.

Gelijkende planten

Zwarte nachtschade kan verward worden met de beklierde nachtschade (Solanum nigrum subsp. schultesii). In de vorige eeuw is deze soort vanuit Zuid- en Oost-Europa onze steden binnengedrongen en heeft daar op veel plaatsen de zwarte nachtschade verdrongen. De beklierde nachtschade heeft zwakker kantige stengels en die stengels zijn dicht bedekt met lange, afstaande klierharen en gewone haren.
Lees meer: https://www.stadsplantenbreda.nl/products/beklierde-nachtschade/

Ook verwarring met harig- of kaal knopkruid is mogelijk. Ze bloeien in dezelfde periode met kleine witte bloemetjes en hun bladen lijken wat op elkaar. Je ziet ze ook vaak op dezelfde plaatsen in de stedelijke omgeving. Aan de vorm van de bloemen kan je ze echter goed onderscheiden. De witte bloemblaadjes van de nachtschade zijn duidelijk naar achteren gebogen.

Culinair

De bessen worden in sommige landen als lekkernij gegeten en in andere landen als giftig beschouwd. Vroeger werden ze bij ons ook ‘heksenerwten’ genoemd, mogelijk om kinderen af te schrikken. Aangezien er onder experten geen eenduidigheid is over de giftigheid van de rijpe bessen is het afgeraden om ze te gebruiken. De groene bessen kunnen zelfs dodelijk zijn.